HPV Nedir?
Human Papilloma Virüsü (HPV), cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biridir ve dünya genelinde milyonlarca insanı etkilemektedir. HPV, çok sayıda farklı türü bünyesinde barındıran geniş bir virüs ailesidir . Bu türlerin birçoğu, genital siğiller gibi nispeten zararsız durumlara yol açarken, bazıları daha ciddi sonuçlara neden olabilir. Özellikle yüksek riskli olarak bilinen HPV türleri, serviks, vulva, vajina ve penis kanserleri gibi çeşitli kanser türlerine neden olabilir.
Bu blog yazısında, HPV’nin tehlikeli türleri, bulaşma yolları, belirtileri ve önlenme yöntemleri gibi konuları ele alacağız.
Tehlikeli HPV Türleri ve Kanser Riski
HPV’nin 100’den fazla farklı türü bulunmaktadır ve bunların 14 kadarı yüksek risk taşır. Özellikle HPV-16 ve HPV-18 en tehlikeli olarak bilinir çünkü bu türler dünya genelinde serviks kanserlerinin %70’inden fazlasından sorumludur. Bunların dışında, ağız ve boğaz kanserlerine neden olan türler de yüksek risk kategorisindedir, bu nedenle erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.
HPV Aşısı ve Uygulama Zamanı
DSÖ, HPV aşısını, enfeksiyona maruz kalmadan önce, özellikle 9 ila 12 yaş arası için önermektedir. Aşı, iki doz halinde uygulanır ve en etkili korumayı sağlamak için ergenlik öncesi dönemde tamamlanmalıdır. Daha önce aşılanmamış veya aşılarını tamamlamamış olan 13-26 yaşındaki kişilere catch-up aşılama önerilir. Bu öneriler Avrupa’da geçerlidir.
27-45 yaş arası erişkinlerde kişisel risk faktörleri ve aşıdan alabilecekleri olası faydalar göz önüne alınarak HPV aşılaması önerebilir.
HPV Nasıl Bulaşır?
HPV, genellikle cinsel temas yoluyla bulaşır; bu, vajinal, anal ve oral seks yoluyla olabilir. HPV’nin bulaşması için tam bir cinsel birleşme olmasına gerek yoktur; nadiren de olsa deriye temas yoluyla da bulaşabilir. Bu yüzden, kondom kullanımı bile tam koruma sağlamayabilir.
HPV’nin Belirtileri Nelerdir?
Çoğu HPV enfeksiyonu belirti vermez ve bağışıklık sistemi tarafından fark edilmeden temizlenir. Ancak bazı durumlarda, genital siğiller gibi belirtiler gelişebilir veya rutin tarama testlerinde anormal hücreler keşfedilebilir.
Genital Siğiller
Genital siğil lezyonlarının kişilerde gösterdiği belirtiler, virüsün türüne, kişinin virüsle enfekte olma durumuna ve bağışıklık sistemine göre değişiklik gösterebilir.Genital bölge ve yakın çevresinde karnabahar benzeri küçük et parçacıkları şeklinde beliren lezyonlar, genellikle başlangıçta yanma veya kaşıntı yapmadığı için kolayca fark edilmez. Serviks kanseri taraması, yani Pap smear testi, HPV’nin neden olduğu anormal hücre değişikliklerini saptamada kullanılır.
Siğiller, tek başına veya gruplar halinde görülebilir ve bazı vakalarda kendiliğinden yok olabilir. Ancak bu olasılık düşük olduğundan, genellikle cerrahi müdahale gereklidir. Genital siğiller cerrahi olarak tedavi edilebilir, ancak HPV virüsü için kesin bir tedavi mevcut olmadığından, siğiller tekrarlayabilir.
HPV Tedavisi
HPV’nin kendisi için spesifik bir tedavi yoktur, ancak virüsün neden olduğu sağlık sorunları tedavi edilebilir. Genital siğiller topikal tedaviler, kriyoterapi (dondurma), elektrokrater (yanma), lazer tedavisi ve cerrahi işlemler ie tedavi edilebilir. Tedavi yöntemi seçilirken, siğillerin büyüklüğü, sayısı ve yerleşim yerleri gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Serviks, vulva, vajina ve anüs kanserleri gibi daha ciddi durumlar, genellikle cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi gerektirir.
Devlet Destekli HPV Aşılama Programları
Şu anda Türkiye’de HPV aşısı, ulusal aşı programına henüz dahil edilmemiştir. Ancak bireyler, kendi olanaklarıyla aşı olabilmektedir. Türkiye’de HPV aşısının ulusal aşı programına kapsamına alınması üzerine tartışmalar sürmektedir.
HPV Aşısı Neden Önemlidir?
HPV aşısı, özellikle genç yaşlarda yapıldığında, yüksek riskli HPV türlerine karşı etkili bir koruma sağlar. Bu, uzun vadede serviks kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünün önlenmesine yardımcı olur.
HPV, yaygın ve potansiyel olarak tehlikeli bir virüstür, ancak bilgi, uygun önlemler ve erken aşılama ile yönetilebilir. Toplumun her kesiminden bireylerin HPV ve onun potansiyel sonuçları hakkında bilinçlenmesi, bu virüsle mücadelede hayati önem taşır. Sağlık profesyonelleri, ebeveynler ve yasama organları HPV’nin yayılmasını önlemek ve etkilerini azaltmak için koordineli bir şekilde çalışmalıdırlar.