Doğum Kontrol Yöntemleri

Çok güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. Östrojen ve progesteron hormonları birlikte bulunur. Esas etki mekanizmaları yumurtlamayı engellemeleri sayesinde gerçekleşir Ostrojen, yumutlamayı (ovulasyonu) baskılar ve döllenmiş yumurtanın gelişmesini engeller. Progesteron rahim ağzı sıvısının azaltıp kıvamının artmasına neden olarak spermlerin geçişini engeller. Etkinliği%99,9’dur. En etkili yöntemdir. Her gün hormon içeren haplardan bir tane alınır. Kullanımı kolaydır.

Yumurtalık ve Rahim Kanseri riskini azaltır, iyi huylu meme hastalıklarını azaltır. Kemik erimesi riskini azaltır. Hap kullanmaya son verdikten sonra doğurganlık yeteneği tekrar devam eder. Kullanmaya başlamadan önce gebelik testi ile gebelik olup olmadığı saptanmalıdır. Meme kanseri, kan pıhtılaşması olanlarda, kalp hastalarında, karaciğer hastalarında kullanılmamalıdır. 6 aylıktan küçük bebek emzirenlerde, sigara içenler, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, migren, Depresyon tanısı olanlarda ise kontrol altında kullanılmalıdır.

Doğum kontrol hapını kestiğiniz andan itibaren gebe kalma yeteneğinizi hemen geri kazanırsınız, belli bir süre geçmesi gerekmez.

Hapa adetin ilk 5 günü başlanabilir, mümkünse ilk günü başlanması o ay için de yüksek oranda korunma sağlar. 21 gün süreyle ara vermeden günde bir tablet alınır, 7 günlük arayı takiben tekrar hapa başlanır. Kullanan kişi ara verdiği 7 günlük dönemde adet görür. İlaç korunmaktan vazgeçene kadar 21 gün ilaç, 7 gün ara şeklinde kullanır. İlaç kullanılırken en önemli olay günlük tabletleri unutmamaktır çünkü unutulduğunda koruyuculuk etkinliği azalır.

Doğumdan sonra bebeğini emziren anneler doğum kontrol haplarını 6 aya kadar kullanmamalılar. Doğum kontrol hapları süt miktarını azaltır. Doğumdan sonra bebek emzirmeyen anneler doğum kontrol hapını 3 hafta geçtikten sonra kullanabilirler

İlaç bırakıldıktan kısa bir süre sonra kadın tekrar doğurganlık kapasitesine ulaşır.

Günümüzde RİA, dünyada en yaygın olarak kullanılan geri dönüşümlü, uzun süre etkili doğum kontrol yöntemidir. Türkiye’de en çok Bakır T390A RİA kullanılır. Şekli T harfine benzer.

RİA rahim içine yerleştirilir, genellikle bakır ya da bir steroid hormon içeren, küçük  bir cisimdir. RİA spermin üst genital yollara ulaşmasına, yumurtanın (ovum) hareket etmesine engel olarak döllenmeyi engeller. Cinsel ilişkiyi etkilemeyen, güvenli ve çok etkili bir yöntemdir. Emziren kadınlar içinde uygundur..

RİA çıkarılıncaya kadar rahimde durur. Kendiliğinden düşerse vajinadan atılır. Rahim ağzında yara ya da kansere neden olmaz. Yerinde olup olmadığı kılavuz ipi yoklanarak anlaşılır. 8 yıl kadar kullanılabilir.Cinsel yolla bulaşan (AİDS gibi) hastalıklara karşı koruma sağlamaz..

Spiral takılmasında genellikle adet zamanı tercih edilir. Bunun nedeni hastanın olmadığından emin olunmasıdır. Adet günleri dışındaki zamanlarda da hasanın gebe olmadığı kesinse takılabilir, teknik olarak bir engel yoktur.

Ertesi gün hapı doğum kontrol yöntemi değildir. Korumasız cinsel ilişkiden sonra, sürdürülmesi kesinlikle istenmeyen gebeliklerin, döllenmiş yumurtanın rahim yüzeyine yerleşmesinden önce önlenmesidir.

Haplar cinsel ilişki sonrasında kadın tarafından ilk 72 saat içinde mümkün olduğunca erken alınmalıdır.
Hap ilişkiden sonra ne kadar çabuk alınırsa, gebeliği önleme şansı o derece yüksektir.
Sadece progesteron (levonorgestrel) içeren ertesi sabah hapları, progesteron (levonorgestrel) + östrojen (etinil östradiol) içeren ürünlere göre daha etkin ve güvenilir bulunmuştur.

Ertesi sabah hapı, adet döngüsünün herhangi bir anında alınabilir.

Bununla birlikle östrojen içeren ürünlerin alımını takiben mide bulantısı, kusma, meme hassasiyeti, baş ağrısı, karın ağrısı, damla halinde kanama gibi yan etkiler görülebilmektedir.

Sadece progesteron (levonorgestrel) içerenlerde bulantı ve kusma olmaması en önemli avantajlarındandır.

Acil korunmanın (ertesi gün haplarının) etkisi ne kadardır?
Bu haplar ne kadar etkilidir? Gebeliği ne kadar önler?
Acil korunma hapları gebelik riskini %75-90 azaltır. Yani korunmasız ilişkiden sonra bu haplar alınmışsa gebelik oluşma riski sıfır değildir fakat en fazla %3-5 gebelik oluşma riski vardır. Haplar ilişkiden sonra ne kadar erken alınırsa koruma etkisi o kadar yüksek olur.

Bu hapları aldıktan sonra düşük ihtimal de olsa gebelik olabileceği akılda tutulmalıdır ve adet gecikmesi yaşanırsa gebelik testi yapılmalıdır. Adet gecikmesi bu hapların kendi etkisinden dolayı da meydana gelebilir.

Uyarı:  Bu makale, bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir tıbbi tavsiye niteliğinde değildir. Bir tıbbi sorunuz varsa, lütfen doktorunuza danışınız.

İçerik Güncelleme Tarihi: 01.04.2021